ނަޒާހަތްތެރިކަމުގެ ޤައުމީ މަޝްރޫޢު

އުމުރުން 6 އަހަރުގެ އަޔާން ވަނީ އެ އުމުރުގެ އެހެން ކުދީންނާ ޚިލާފަށް ކުޅުމާއި މަޖާކުރުމާއި ކިޔެވުމުން މަޙްރޫމްވެފައެވެ. އޭނާގެ އެއްލޯ އަނދިރިވެފައިވާ އިރު އަނެއް ލޮލަކަށް ރަނގަޅަށް ނުފެނެއެވެ. އަޔާންގެ ލޮލަށް ބޭސްފަރުވާ ކުރެވެން އޮތީ އެކަމަށްޓަކައި އޮޕަރޭޝަންތަކެއް ކުރެވިގެންނެވެ. ނަމަވެސް އެ އޮޕަރޭޝަންތައް ކުރެވެން އަންނަނީ ހޮސްޕިޓަލުން ގަވާއިދާ ޚިލާފަށް އިތުރަށް ޑިމާންޑުކުރާ 1200 އެމެރިކާ ޑޮލަރު ހޮސްޕިޓަލަށް ދައްކައިގެންނެވެ. މިކަން މިގޮތަށް ނުކުރާހާ ހިނދަކު އެ ހޮސްޕިޓަލުން އޭނާގެ ދަރިފުޅަށް ލިބެންޖެހޭ ފަރުވާއެއް ނުލިބޭނެކަމަށެވެ. އެންމެ ފަހުން، ޤާނޫނާ ގަވާއިދާ ޚިލާފަށް ނެގެމުންދާ މި ފީ އަށް ޙައްލެއް ހޯދައިދިނުމަށް އެދި، އާދޭސްކުރަމުން އެޤައުމުގެ ޞިއްޙަތާ ބެހޭ ވުޒާރާގެ އެހީ ހޯދުމަށް އަޔާންގެ މަންމަ ދެއެވެ. ނަމަވެސް އަޔާންގެ މަންމަގެ މިޝަކުވާތަކާއި ކެކުޅުންތަކަށް މިނިސްޓްރީން ދެމުން ދިޔައީ ބީރު ކަންފަތެކެވެ.
“މިއީ އާޒަރުބައިޖާނުގައި ޢާންމުކޮށް ދިމާވާ މައްސަލައެއް” ޓްރާންސްޕޭރެންސީ އިންޓަރނޭޝަނަލްގެ އާޒަރުބައިޖާންގެ ސެންޓަރުގައި މަސައްކަތް ކުރާ ކަނާން ބުންޏެވެ. “އިދާރާތަކުން އެމީހަކީ ދެރަ ނިކަމެތި ފަޤީރެއް ނުވަތަ ބާރުވެރި މީހުންނާއި ގުޅިފައިވާ މީހަކަށް ނުވާނަމަ އެފަދަ މީހުންނަށް އެހީވުމަށް ދެކޮޅު ހަދާ” ކަނާން އިތުރަށް ސާފުކޮށްދިނެވެ.
އަޔާންގެ މަންމަ ޓްރާންސްޕޭރެންސީ އިންޓަރނޭޝަނަލްގެ އާޒަރުބައިޖާން މަރުކަޒަށް ދިޔައީ އޭނާގެ އަވަށްޓެރިއެއްގެ ފަރާތުން އެތަނާ ބެހޭގޮތުން މަޢުލޫމާތު ލިބިގެންނެވެ. އަދި އޭނާ އެމީހުންގެ އެހީއަށް އެދި ހުށަހެޅިއެވެ.
ޓްރާންސްޕޭރެންސީ އިންޓަރނޭޝަނަލްގެ އާޒަރުބައިޖާން ސެންޓަރުން އަޔާންގެ މަންމަޔަށް އެހީވުމުގެ ގޮތުން ޞިއްޙަތާ ބެހޭ ވުޒާރާއަށް ސިޓީއެއް ލިޔުނެވެ. އަދި އޭނާގެ ނަމުގައި އެޕްލިކޭޝަން ފޯމުތައްވެސް ހުށަހެޅިއެވެ. އިސާހިތަކު މިނިސްޓްރީއިން އަޔާންގެ އޮޕަރޭޝަނަށް ތައްޔާރުވަމުން އަންނަކަން އޭނާގެ މަންމަޔަށް އެންގިއެވެ. މިހާ އަވަހަށް މިގޮތަށް އެމީހުން ކަންކަން ކުރަން ފެށީ އަޔާންގެ މަންމަޔާއެކީ ޓްރާންސްޕޭރެންސީ އިންޓަރނޭޝަނަލްގެ އާޒަރުބައިޖާން ގޮފިން މަސައްކަތް ކުރާކަން އެނގުމުންނެވެ. ނަތީޖާއަކަށްވީ، އޭގެ އަހަރު ދުވަސް ފަހުން ދެވަނަ އޮޕަރޭޝަނެއްވެސް ކުރެވި އަޔާންގެ ދެލޮލުގެ ފެނުންވެސް ރަނގަޅު ކުރެވުނެވެ. މިއަދު އަޔާން އެދަނީ އެހެން ކުދީންނެކޭ އެއްގޮތަށް ކުޅެ މަޖާކޮށް އުފަލުގައި ވަގުތު ހޭދަކުރަމުންނެވެ.
“އަހަރުމެން ބޭނުންވަނީ ހުރިހާ ރައްޔިތުންނަށްވެސް، އެމީހުންގެ މާލީ ތަނަވަސްކަމަށް ބެލުމެއްނެތި އެމީހުންނަށް ލިބެންޖެހޭ ބޭސްފަރުވާ ހޯދައިދިނުން” ކަނާން ބުންޏެވެ. “އަހަރުމެން މި މަސައްކަތް ކުރަމުން ދަނީ ރިޝްވަތު ދިނުން ކުޑަ ކުރުމަށްޓަކައި ރަނގަޅު ބޭސްފަރުވާގެ ނިޒާމެއް ތަޢާރަފުކޮށް މީހުންނަށް ލިބެންޖެހޭ ޙައްޤުތަކާ ގުޅޭގޮތުން ހޭލުންތެރި ކުރުވައި ޙައްޤުތައް ޙިމާޔަތްކުރަމުން”.

ނޯޓު: މި ލިޔުމަކީ ޓްރާންސްޕޭރަންސީ އިންޓަރނޭޝަނަލް އިން އެ ޖަމާޢަތުގެ ވެބްސައިޓުގައި ޝާއިޢުކޮށްފައިވާ، “ޓްރޫ ސްޓޯރީސް” ގެ ތެރެއިން ނަގާފައިވާ “ހެލްތް ޕްރޮބްލަމް” މި ލިޔުމުގެ ދިވެހި ތަރުޖަމާއެކެވެ.
މި ލިޔުން ޢިލްމީ، އަދި ކިޔަވައިދިނުމާއި އަދަބީ ބޭނުންތަކަށް، ދޭންޖެހޭ “ކްރެޑިޓް” އާއެކު ބޭނުންކުރުމަކީ އަދި ޝާއިޢުކުރުމަކީ ތަރުހީބުދެވިފައިވާ ކަމެކެވެ.

https://www.transparency.org/news/story/health_problem

ގުއަޓެމާލާގެ ސަރުކާރު ތެރޭގައި އުފެދިފައިވާ، ޢާއިލީ ގުޅުން އޮންނަ ފަރާތްތަކަށް މަޤާމު ދިނުމުގައި އިސްކަންދިނުމުގެ ވަބާ ނައްތާލުމުގެ ބޭނުމުގައި 2002 ވަނަ އަހަރު އާ ޤާނޫނެއް އެކުލަވާލިއެވެ. މި ޤާނޫނުގައި، މޭޔަރުންނަށް އެ ފަރާތްތަކުގެ ތިމާގެ މީހުންނަށް ވަޒީފާ ދިނުމަކީ ޤާނޫނާ ޚިލާފު ކަމެއްކަމުގައި ކަނޑައެޅިއެވެ. ނަމަވެސް، ގުއަޓެމާލާގެ ރައްޔިތެއްކަމަށްވާ ހުއާން*އަށް، މޭޔަރުން މި ޤާނޫނަށް ޢަމަލް ނުކުރާކަން ފާހަގަ ކުރެވުނެވެ. އަދި އޭނާގެ އަވަށުގައި މޭޔަރުގެ ތިމާގެ މީހުންގެ ތެރެއިން ދިހަވަރަކަށް މީހުންނަށް ވަޒީފާދީފައިވާކަމަށް ޝައްކުކުރެވުނެވެ. މިމީހުންގެ ތެރޭގައި އޭނާގެ އަނބިމީހާއާއި ދަރީންވެސް ހިމެނެއެވެ.
ހުއާން އޭނާގެ ޝައްކުކުރުންތައް އަވަށުގެ ކޮންޓްރޯލަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހަށް މައްސަލައެއްގެ ގޮތުގައި ހުށަހެޅިއެވެ. އެއޮފީހަކީ އަވަށު ފެންވަރުގައި، ދައުލަތުގެ އޮފިޝަލުންނާއި އޮފީސްތަކުން ދައުލަތުގެ މުދާ ބޭނުންކުރުމާއި އަދި ދައުލަތުގެ ޚަރަދުތައް ހިނގާ ނުހިނގާ ގޮތް ބެލުމުގެ ޒިންމާ މަތިކުރެވިފައިވާ އޮފީހެކެވެ. ހުއާން ކޮންޓްރޯލަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހަށް މައްސަލަ ހުށަހެޅުމުން އެކަމާމެދު ފިޔަވަޅެއް ނޭޅޭނެކަމަށް މީހުން ބުނަމުންދިޔައެވެ. އަދި އޭގެ ސަބަބުން ހުއާންއަށް ތަފާތު ނުރައްކާތަކާ ކުރިމަތިލާންޖެހޭނެކަމަށް ވެސް މީހުން ބުނަމުން ގެންދިޔައެވެ. ހުއާން މިމައްސަލަ ނޫސްވެރީންނާ ހަމަޔަށް ގެންދިޔުމުން، އެހީވުމުގެ ބަދަލުގައި އެމީހުންވެސް އެކަމަށް އިންކާރުކުރިއެވެ.
ގުއަޓެމާލާގައި ހުންނަ ޓްރާންސްޕޭރެންސީ އިންޓަރނޭޝަނަލްގެ ގޮތްޕާ ބެހޭގޮތުން ހުއާންއަށް އެނގުމުން އެމީހުންގެ އެހީ ހޯދުމަށް ހުއާން ޤަސްދުކުރިއެވެ. އަދި އެމީހުންގެ ލަފަޔާ އެއްގޮތަށް މޭޔަރުގެ އޮފީހަށް ވަޒީފާގެ އެއްބަސްވުންތަކުގެ ކޮޕީ ހޯދުމަށް އެދި ސިޓީ ހުށަހެޅިއެވެ. މޭޔަރުގެ އޮފީހުން ޖަވާބެއް ނުލިބި ގިނަ ދުވަސްތަކެއް ވުމުން ގުއަޓެމާލާގައި ހުންނަ ޓްރާންސްޕޭރެންސީ އިންޓަރނޭޝަނަލްގެ ގޮފިން އެއޮފީހާ ގުޅިއެވެ. އަދި ހުއާން ބޭނުންވާ ލިޔެކިޔުންތައް ހޯދުމުގައި އެހީތެރިވެދިނެވެ.
ޢާއިލީ މީހުންނަށް ވަޒީފާދޭ ކަމުގެ ކިތާބީ ހެކީގެ ގޮތުގައި އެ އެއްބަސްވުންތައް ހިފައިގެން ހުއާން ކޮންޓްރޯލަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހަށް ދިޔުމުން އެކަން ޤަބޫލުނުކޮށް ހުއާން ފޮނުވާލީއެވެ. އެ އޮފީހުން ބުނިގޮތުގައި މޭޔަރުގެ އޮފީހުގައި ތިމާގެ މީހަކު މަސައްކަތް ކުރާކަމުގެ ހެއްކެއް އެ އެއްބަސްވުންތަކަކުން ނުފެނެއެވެ.
މައްސަލަ ކުރިޔަށް ނުގޮސް މަޑުޖެހޭހެން ހީވުމުން ގުއަޓެމާލާގައި ހުންނަ ޓްރާންސްޕޭރެންސީ އިންޓަރނޭޝަނަލްގެ ގޮފިން އެޤައުމުގެ ވެރިރަށުގައި ހުންނަ ކޮންޓްރޯލަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހަށް ދިޔައެވެ. އަދި އެމީހުން އަވަށު މޭޔަރުގެ އޮފީހާ ބެހޭގޮތުން އޮޑިޓެށް ކުރެވޭނެކަން ޔަޤީންވުމާހަމައަށް އެމައްސަލައާވެގެން އުޅުނެވެ.
މިއީ ހުއާންއަށް ލިބުނު ކުރިއެރުމެއްކަމުގައިވީ ނަމަވެސް އޭގެ ސަބަބުން ހުއާންގެ ފުރާނަޔަށް ނުރައްކާވާ ހިސާބަށް ކަންކަން ދިޔައެވެ. ކޮންޓްރޯލަރ ޖެނެރަލްގެ އޮފީހަށް ދިޔަ މަގުމަތީގައި އޭނާ ހަތިޔާރުއެޅި މީހުންތަކެއް އައިސް ބަހަކަށް އެރުވިއެވެ. އަދި ވަކި ހިސާބަކުން ކާރަކަށް އަރުވައި ވަލުތެރެއަށް ގެންގޮސް އޭނާގެ އަތުގައި ހުރި ތަކެތި ވަގަށްނަގައި ފޭރިގަނެ މައްސަލައާ މެދު އަޅާނުލުމަށް އިންޒާރުދިނެވެ. މީގެ އިތުރުންވެސް ބަޑި ހިފައިގެން ތިބި ބަޔަކު ހުއާންއާ ކުރިމަތިލައި މައްސަލައާ ވެގެން އުޅެފިނަމަ މަރާލާނެ ކަމުގެ އިންޒާރުދިނެވެ.
ނަމަވެސް، ފަސްޖެހުމެއްނެތި ހުއާން މައްސަލައާ ގުޅޭ ކަންތަކާ އުޅެމުންދިއައެވެ. ނަތީޖާއަކަށް ވެގެން ދިޔައީ ކޮންޓްރޯލާ ޖެނެރަލް އޮފީހުން ހިންގި ތަޙްޤީޤު ނިންމައި މޭޔަރުގެ އޮފީހުގައި ތިބި މޭޔަރުގެ ތިމާގެ ފަސް މީހުން ވަޒީފާއިން ވަކިކުރުމަށް ގޮވާލިއެވެ. މިކަމާ ގުޅިގެން ފިޔަވަޅު އަޅާނެކަން ޔަޤީން ކުރުމުގެ ގޮތުން ގުއަޓެމާލާގައި ހުންނަ ޓްރާންސްޕޭރެންސީ އިންޓަރނޭޝަނަލްގެ ގޮފިން މިވާހަކަތައް މީޑިއާގައި ފަތުރަންފެށިއެވެ. އެހާ ޙިސާބުން މޭޔަރުގެ އޮފީހުގައި މަސައްކަތް ކުރަމުން އައި އޭނާގެ ތިމާގެ މީހުން އިސްތިއުފާ ދިނެވެ.
*އަޞްލު ނަމެއް ނޫން
———————————————————————————————————-
ނޯޓު: މި ލިޔުމަކީ ޓްރާންސްޕޭރަންސީ އިންޓަރނޭޝަނަލް އިން އެ ޖަމާޢަތުގެ ވެބްސައިޓުގައި ޝާއިޢުކޮށްފައިވާ، “ޓްރޫ ސްޓޯރީސް” ގެ ތެރެއިން ނަގާފައިވާ “ފެމިލީ އެފެއާޒް” މި ލިޔުމުގެ ދިވެހި ތަރުޖަމާއެކެވެ.
މި ލިޔުން ޢިލްމީ، އަދި ކިޔަވައިދިނުމާއި އަދަބީ ބޭނުންތަކަށް، ދޭންޖެހޭ “ކްރެޑިޓް” އާއެކު ބޭނުންކުރުމަކީ އަދި ޝާއިޢުކުރުމަކީ ތަރުހީބުދެވިފައިވާ ކަމެކެވެ.

http://www.transparency.org/news/story/family_affairs

ނިވެން*ގެ ވަޒީފާއިން އޭނާ ވަކިކުރުމުން، އެވަޒީފާއިން ވަކިކޮށްފައިވަނީ ބޭއިންސާފުން ކަމަށް ބުނެ ހުށަހެޅި މައްސަލައަށް އަވަސް އަދި އިންޞާފުވެރި ޙައްލެއް ލިބޭނެކަމަށް އޭނާ ހީކުރިއެވެ. ނަމަވެސް، ކޯޓުގެ އިޖުރާޢާތުތައް ދިގުދެމިގެން ލަސްވަމުންގޮސް އެއްވެސް ޙައްލެއް ނުލިބި 11 އަހަރު ފާއިތުވެއްޖެއެވެ. ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ނިވެންއަށް ކުރިމަތިލާންޖެހުނީ ނަފްސާނީ އަދި މާލީ ބޮޑެތި ގޮންޖެހުންތަކަކާއެވެ.
މައްސަލައަށް އެއްވެސް ޙައްލެއް ނުލިބުމުން، ޓްރާންސްޕޭރަންސީ އިންޓަރނޭޝަނަލްގެ ކްރޮއޭޝިއާ ގޮފީގެ ފަރާތުން ނިވެން އެހީތެރިކަމަށް އެދުނެވެ. ނިވެން އަތުގައި ޤާނޫނީ ވަކީލެއްގެ އެހީތެރިކަން ހޯދާނޭ ފަދަ ނެތްއިރު ކްރޮއޭޝިއާގެ ޤާނޫނުން ދައުލަތުގެ ފަރާތުން ފޯރުކޮށްދޭ ޤާނޫނީ ވަކީލެއްގެ އެހީތެރިކަމަށްވެސް ނިވެން ޝަރުޠު ހަމައެއް ނުވިއެވެ. އޭނާއަށް ވަޒީފާދީގެން ކުރިން އުޅުނު ފަރާތަށް ކޯޓުތެރޭގައި މައްސަލަ ދިގުދެންމުމުގެ ފުރުޞަތު ލިބެން މެދުވެރިވި އެއް ސަބަބަކީ ނިވެންގެ ކިބައިގައި އޭނާގެ ނަފްސު ކޯޓުގައި ރަނގަޅަށް ތަމްސީލުކުރުމަށް ބޭނުންވާ ޤާނޫނީ ޤާބިލްކަން ނެތުމެވެ.
ޓްރާންސްޕޭރަންސީ އިންޓަރނޭޝަނަލްގެ ކްރޮއޭޝިއާ ގޮފިން ނިވެންއަށް ބޭނުންވި ޤާނޫނީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނެވެ. އަދި އެކަށީގެންނުވާ ސަބަބުތަކަށްޓަކައި ކޯޓުގައި މައްސަލަ ދިގުދެމިގެން ދާކަމުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް މައްސަލަ އަވަސްކޮށްދިނުން އެދި އިސްތިއުނާފުކުރުމަށް އޭނާއަށް އެހީތެރިވެދިނެވެ. މާ ގިނަދުވަހެއް ނުވެ، މައްސަލަ އަވަސް ނިޔާގެ މައްސަލައަކަށް އަލުން ގިންތިކުރެވުނުކަމަށް ކޯޓުން ނިވެންއަށް އަންގައިފިއެވެ. މަހެއްހާ ދުވަސްތެރޭ އިސްތިއުނާފުގެ މަޖިލީހުގެ އަޑުއެހުމެއް ބޭއްވުނެވެ. އަދި، ޝަރީޢަތުން ނިވެންއަށް ވަޒީފާދީގެން ކުރިން އުޅުނު ފަރާތުގެ މައްޗަށް އޭނާއަށް ކާމިޔާބުވެގެން ދިޔައެވެ.
އަދި، ނިވެން އަށް ލިބުނު ގެއްލުމުގެ ބަދަލު ނަގައިދެވުނެވެ. ހަމައެއާއެކު، ކްރޮއޭޝިއާގައި ޤާނޫނީ ވަކީލުންނަށް ދޭންޖެހޭ ފީ ބޮޑުވުމާއި، ދައުލަތުން ފޯރުކޮށްދޭ ޤާނޫނީ އެހީތެރިކަމަށް ޝަރުޠުހަމަވުމަށް އުނދަގޫކަމުން ކުދިކުދި މައްސަލަތައްވެސް ކޯޓުތެރޭގައި އެތަކެއް ޒަމާނަކަށް ލަސްވަމުންދާ ދިއުމާމެދު އާންމުންގެ މެދުގައި ބޮޑު ބަހުސެއް މިދުވަސްވަރު ފެށިގެންދިއައެވެ. ނިވެން އަށް މި ދިމާވި ހާދިސާއިން ފާހަގަވެގެން ދިޔަކަމަކީ އެ ޤައުމުގެ ޝަރުޢީ ނިޒާމަށް ބޮޑެތި ހެޔޮ ބަދަލުތަކެއްގެ ބޭނުން ޖެހިފައިވި މިންވަރެވެ.
*އަޞްލު ނަމެއް ނޫން
…………………………………………………………………………………………………………………………………………..
ނޯޓު: މި ލިޔުމަކީ ޓްރާންސްޕޭރަންސީ އިންޓަރނޭޝަނަލް އިން އެ ޖަމާޢަތުގެ ވެބްސައިޓުގައި ޝާއިޢުކޮށްފައިވާ، “ޓްރޫ ސްޓޯރީސް” ގެ ތެރެއިން ނަގާފައިވާ “ފައިންޑިންގ ދަ ވޭ ހޯމް” މި ލިޔުމުގެ ދިވެހި ތަރުޖަމާއެކެވެ.
މި ލިޔުން ޢިލްމީ، އަދި ކިޔަވައިދިނުމާއި އަދަބީ ބޭނުންތަކަށް، ދޭންޖެހޭ “ކްރެޑިޓް” އާއެކު ބޭނުންކުރުމަކީ އަދި ޝާއިޢުކުރުމަކީ ތަރުހީބުދެވިފައިވާ ކަމެކެވެ.

http://www.transparency.org/news/story/justice_cant_wait